Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy DOLINA GĘŚNIKA

Proponowany Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy w Zielonej Górze

PODSTAWOWA KARTA INFORMACYJNA

1. Nazwa robocza zespołu: Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy DOLINA GĘŚNIKA

2. Lokalizacja: wschodnie obrzeża miasta Zielona Góra

3. Granice
północna: wschodnie okolice ul. S. Wyspiańskiego i jej przedłużenie w kierunku ul. Szwajcarskiej oraz leśna droga gruntowa na przedłużeniu ul. Szwajcarskiej przy Schronisku Dla Bezdomnych Zwierząt
wschodnia: odcinek wschodniej obwodnicy Zielonej Góry
południowa: ul. Szosa Kisielińska i północna granica osiedla przy ul. Akademickiej
zachodnia: wschodnie obrzeża terenu Uniwersytetu Zielonogórskiego przy ul. Z. Szafrana, wschodni odcinek ul. Wazów, ul. Dzika

4. Zawartość:
· las grądowy w dolinie potoku Gęśnik oraz na południowej skarpie pradoliny Odry
· potok Gęśnik w północnej części obszaru
· liczne oczka wodne
· dwa zespoły ogrodów działkowych
· teren Wojewódzkiego Międzyszkolnego Ośrodka Sportowego wraz z dawnym Zoo- później miasteczkiem ruchu drogowego

5. Charakterystyka przyrodnicza

Najcenniejszym elementem przyrodniczym proponowanego Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego jest kompleks leśny o charakterze lasu grądowego. Zajmuje on dolinę potoku Gęśnik oraz położoną na południe od niego skarpę pradoliny Odry. Las ten pomimo przekształceń drzewostanu w postaci licznych sztucznych nasadzeń sosen, modrzewi i świerków ma w dużym stopniu zachowane naturalne cechy fizjonomii i składu gatunkowego. W drzewostanie i podszyciu, szczególnie w północnej części obszaru liczne są gatunki typowe dla lasów grądowych: dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, grab pospolity, klon pospolity, leszczyna pospolita. W runie wiosną obficie kwitnie zawilec gajowy - gatunek charakterystyczny dla żyznych lasów liściastych. Można tu także spotkać inne typowe dla tego typu lasów gatunki runa: miodunka ćma, bluszcz pospolity (w Polsce pod ochroną prawną), podagrycznik pospolity, piżmaczek wiosenny, gajowiec żółty, niecierpek pospolity, kokoryczka wielokwiatowa, fiolek leśny, fiołek Rivina, gwiazdnica wielkokwiatowa. W pobliżu Gęśnika i innych lokalnych cieków często spotyka się gatunki typowe dla okresowo zalewanych lub podtapianych lasów łęgowych wiązowo-jesionowych z jesionem wyniosłym, klonem polnym, wiązem pospolitym, wiązem szypułkowym, czeremchą pospolitą w drzewostanie oraz złocią żółtą, śnieżyczką przebiśniegiem (także pod ochroną), śledziennicą skrętolistną, ziarnopłonem wiosennym, szczawikeim zajęczym w runie oraz porzeczką dziką w podszyciu. Wzdłuż górnego biegu lokalnego cieku biegnącego z południa na północ w zachodniej części obszaru, uchodzącego do stawu w pobliżu pętli autobusowej występuje stosunkowo licznie rzadka w Polsce roślina - łuskiewnik różowy, który można zobaczyć tylko wiosną, gdyż przez pozostałą część roku pozostaje w ukryciu pod ziemią. Jest to jedna z największych ciekawostek botanicznych nie tylko omawianego obszaru, ale całej Zielonej Góry.

Kompleks leśny proponowanego Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego wraz z licznymi oczkami wodnymi, potokiem Gęśnik i innymi lokalnymi ciekami oraz urozmaiconej rzeźbie terenu powinien bezwzględnie zostać objęty ochroną dla zachowania bardzo cennych zespołów roślinnych, elementów fauny i flory oraz odznaczającego się wysokimi walorami krajobrazu.

Spośród form ochrony przyrody wymienionych w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2004, nr 92, poz. 880) najwłaściwszą jest ochrona w postaci Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego. Zespół taki ma za zadanie ochronę lokalnych walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz występujących na tym obszarze walorów kulturowych. Na omawianym terenie do cennych walorów kulturowych należą między innymi stawy powyrobiskowe oraz inne elementy rzeźby terenu będące pozostałością po dawnej cegielni w zachodniej części obszaru oraz malowniczy teren o charakterze parkowym dawnego miasteczka ruchu drogowego.

Przygotował: dr Piotr Reda, Wrocław - Zielona Góra kwiecień 2007

Fot. Łuskiewnik różowy, fot. P. Reda