Do Zarządu Województwa Lubuskiego- o obalenie monopolu PKP

Do Zarządu Województwa Lubuskiego,

Mediów regionalnych i parlamentarzystów

O obalenie monopolu kolejowego w woj. Lubuskim

Szanowni Państwo,
Zwracam się z apelem o zdemonopolizowanie i zliberalizowanie rynku regionalnych połączeń kolejowych na terenie woj. Lubuskiego. Od 1993 roku (od czasu końca Lubuskich Kolei Regionalnych LKR), a więc już 15 lat utrzymują Państwo w tym regionie monopol przewoźnika Polskie Koleje Państwowe. Od 7 lat to samorządy decydują jakiego przewoźnika wybiorą do realizacji połączeń kolejowych w ruchu regionalnym. Przez ten okres czasu niejednokrotnie przedstawiciele Urzędu Marszyałkowskiego deklarowali w mediach iż niemożliwe jest wpuszczenie na twen rynek konkurencji, co jest dalekie od prawdy.

Polska praktyka pokazuje co innego. W pięciu polskich aglomeracjach (Trójmiasto, Warszawa, Kraków, Katowice-Tychy, Bydgoszcz-Toruń) działają systemy SKM, a więc często kursujących pociągów podmiejskich. Udało się je stworzyć dzięki wprowadzeniu na tory odrębnego przewoźnika kolejowego jak w Warszawie czy w Trójmieście.

W woj. Kujawsko- pomorskim wszystkie połączenia regionalne obsługiwane trakcją spalinową obsługuje prywatny przewoźnik Arriva PCC wybrany w drodze przetargu. Stawka wynegocjowana w ten sposób wynosi 12, 90 PLN za kilometr. Urząd Marszałkowski udostępnia przewoźnikowi posiadany przez siebie tabor- autobusy szynowe. Dzięki tej ofercie samorządy mogą zaoszczędzić od kilku do kilkunastu mln PLN rocznie. W woj.kujawsko- pomorskim zaoszczędzono 9 mln PLN, przez co można było zaoferować za te same pieniędze nieporównywalnie lepszy zakres usług (por. Nowa Trybuna Opolska z dn. 14.07.07.).

W woj. Lubuskim istnieje zapotrzebowanie zarówno na przewozy aglomeracyjne jak i regionalne. Mimo bardzo złego stanu torów kolej wciąż mogłaby być popularnym środkiem transportu pomiędzy Zieloną Górą a Nową Solą (z wykorzystaniem wewnątrzmiejskich torów umożliwiających dotarcie do największych dzielnic w Zielonej Górze) czy pomiędzy Żarami i Żaganiem. Niestety, w tych korytarzach oferta połączeń jest fatalna- kolej, by z niej korzystano, winna kursować minimum nie rzadziej co 30 minut. Wszak równolegle kursują autobusy.

Z obserwacji pracy przewozowej wynika iż w woj. Lubuskim kolej regionalna odgrywa rolę marginalną. Dziś nawet z Zielonej Góry do Nowej Soli, Nowogrodu Bobrzańskiego, Żar, Żagania czy Czerwieńska podróżuje się autobusami. Nie wspominając o Gorzowie, Świebodzinie, Szprotawie, Lubsku, Gubinie, Wolsztynie, Sulechowie etc. Kolej odgrywa jedynie niewielką rolę lokalną dowożąc do Zielonej Góry mieszkańców kilku wiosek przy torach z kierunku Żar, oraz z wiosek z kierunku Rzepina, gdzie brak jest mostu drogowego. Do Żar kolej dowozi uczniów z miejscowości Tuplice. Duże znaczenie ma jedynie linia Kostrzyn- Gorzów- Krzyż, na której oferowana jest najlepsza oferta przewozowa w woj. Lubuskim (9 par, wysoka prędkość handlowa).

Oferta ta jednak jest już niekonkurencyjna na większości linii. Kolej państwowa wozi coraz więcej pustych miejsc, i wymaga coraz większych dotacji. Obecnie 21 mln PLN rocznie. Wzywam do przecięcia tego błędnego koła, i ogłoszenia przetargu na obsługę linii kolejowych w trakcji spalinowej na terenie woj. Lubuskiego. Podobnie jak w innych regionach samorząd powinien udostępnić nowemu przewoźnikowi tabor w postaci wagonów motorowych (szynobusów). Wówczas na 60 % linii woj. Lubuskiego oferta przewozowa mogłaby ulec zdecydowanej poprawie, a publiczne środki nie byłyby marnotrawione na przewóz np. jednej osoby w pociągu-widmie, co nie jest rzadkim widokiem na lubuskich torach.

Jako wzorcowy przykład winna służyć organizacja kolei za naszą zachodnią czy południową granicą. Tam przetargi są normą od lat, prywatne pociągi dwóch różnych przewoźników już od roku obsługują połączenia nadgraniczne z Kostrzyna, Cottbus i Frankfurtu nad Odrą. Na wielu liniach po wejściu na rynek przewoźników prywatnych doszło do prawdziwego renesanu kolei, a liczba pasażerów na wielu liniach wzrosła kilkudziesięciokrotnie.
Załączona publikacja („Wzorcowe przykłady...” http://www.allianz-pro-schiene.de/cms/upload/pdf-Dateien/Publikationen/Miasto_Region_Kolej.pdf ) prezentuje szczegółowy opis takich przypadków.

Sądzę że także w naszym regionie mogłoby dojść do renesansu kolei, szczególnie gdyby prywatni przewoźnicy zaoferowali lepsze połączenia transgraniczne, przez co w pociągach regionalnych pojawiłby się spory potok pasażerów tranzytowych podróżujących dalej niż tylko do woj. Lubuskiego.

Prywatny przewoźnik być może skuteczniej lobbowałby u zarządcy torowisk za remontami lubuskich torów skoro ani obecne PKP PR ani samorząd woj. Lubuskiego nie byli skuteczni w tej kwestii. Nie tylko nie słychać było w mediach o złym stanie lubuskich torów, ale nawet sami przedstawiciele samorządu nie prowadzili w tej sprawie jakoegoś słyszalnego i aktywnego lobbingu. Najgorsza sytuacja jest na południu województwa- tu kolej praktycznie przestała odgrywać jakąkolwiek rolę poza marginalnymi przewozami do kilku wiosek.

Kolej w Europie jest wykorzystywana w transporcie regionalnym ponieważ jest środkiem transportu który obok samochodu jest w stanie zapewnić najwyższe prędkości komunikacyjne.

Gdyby kolej w woj. Lubuskim działała poprawnie, to do Żar dojechalibyśmy w 20 minut, do Sulechowa i Nowej Soli w 15-17 minut, do Żagania i Lubska w 30 minut, do Głogowa, Gubina, Szprotawy i Świebodzina w 40 minut. Po nieco ponad godzinie bylibyśmy w Gorzowie czy Kostrzynie. Dziś te czasy przejazdu są średnio dwa razy dłuższe, a na wielu liniach, mimo wielomilionowych dotacji, praktycznie nic nie kursuje, bo jak nazwać ofertę pociągów kursujących co 5-6 godzin? Tylko demonopolizacja rynku pozwoli skokowo poprawić ofertę w woj. Lubuskim.

Zestawienie oferty

Liczba par pociągów dziennie (tylko osobowych) na poszczególnych liniach:
Zielona Góra- Żary- Żagań 4
Żary- Ruszów- Węgliniec 3
Żary- Szprotawa- Niegosławice 4
Żary- Tuplice 4
Tuplice- Forst 3
Zielona Góra- Głogów 8
Zielona Góra- Rzepin 7
Zielona Góra- Zbąszynek 4
Rzepin- Kostrzyn 5
Rzepin- Słubice- Frankfurt 2
Kostrzyn- Gorzów 9
Gorzów- Krzyż 8
Gorzów-Międzyrzecz 6
Międzyrzecz- Zbąszynek 6
Międzyrzecz- Rzepin 2
Rzepin- Zbąszynek 4
Wg pkp.pl, stan na dzień 24 sty 08.