Temat: odbudowa Prku Miejskiego w Zielonej Górze

ZIELONOGÓRSKIE TOWARZYSTWO UPIĘKSZANIA MIASTA

Wstępna koncepcja przekształcenia kompleksu leśnego położonego pomiędzy miejscowościami Zielona Góra - Wilkanowo- Świdnica - Ochla w Park Leśny 

ver. 3.0 

Spis treści 1. Wprowadzenie 2. Cel opracowania i motywacje 3. Potencjał rekreacyjno-sportowy 4. Zagospodarowanie Parku Leśnego 5. Podsumowanie Zielona Góra, kwiecień 2016 2 Kompleks leśny położony pomiędzy Zieloną Górą, Wilkanowem, Świdnicą i Ochlą w obrębie niniejszego opracowania jest nazywany Lasem Piastowskim (LP). 1. Wprowadzenie W ostatnich latach jesteśmy świadkami chaotycznego rozwoju miasta Zielona Góra cechującego się między innymi przypadkowością w lokowaniu zabudowy mieszkaniowej. Brak dalekosiężnego planowania w rozwoju budownictwa mieszkaniowego skutkuje niewydolnością systemu komunikacyjnego miasta. Zamiast planować osiedla mieszkaniowe łącznie z systemem komunikacyjnym, modyfikuję się istniejącą zabudowę a następnie podejmowane są próby modyfikacji istniejącego systemu komunikacyjnego. Jednak modyfikacje systemu komunikacyjnego w gęstej zabudowie możliwe są tylko w ograniczonym zakresie dlatego rozpoczyna się poszukiwanie rozwiązań wykraczających poza obszary zabudowy, którego problem niewydolności systemu komunikacyjnego dotyczy. Dobrym przykładem ilustrującym ten problem jest przekształcenie "niejako samoistne" Trasy Północnej w trasę śródmiejska (przelotową) i próba budowy nowej obwodnicy m.in. przez niezwykle wartościowy kompleks leśny położony z południowo-zachodniej strony miasta. Władze miasta stawiają przed nami alternatywę trudną do zaakceptowania. Jej realizacja może być związana z przecięciem LP drogą według wariantu niebieskiego lub pomarańczowego (rys. 1.1). Uzasadnieniem dla tak prowadzonej inwestycji jest wytrych słowny "wielokryterialna analiza". Przedstawione wyniki analiz uzasadniające konieczność budowy nowej obwodnicy, zresztą bardzo kosztowne, są nieprzekonywujące i sprawiają wrażenie przygotowanych w celu potwierdzenia przyjętej tezy, że budowa nowej obwodnicy to wręcz konieczność dziejowa. Pomijane są krytyczne głosy, mówiące głownie o tym, że poprowadzenie w ten sposób nowej obwodnicy nieodwracalnie zmieni krajobraz wokół miasta i zniszczy unikalne w skali kraju tereny rekreacyjne Rys. 1.1. Planowany przebieg obwodnicy południowej przez Las Piastowski 3 Jako mieszkańcy powinnyśmy uzmysłowić sobie fakt, że wariant niebieski lub pomarańczowy zniszczenia LP nie jest jedyną i ostateczną alternatywą stawianą przed mieszkańcami Zielonej Góry, która dotyczy przyszłości tego terenu. Możemy mieć przecież swoje własne wyobrażenia o zagospodarowaniu tego terenu i każdy z Nas na miarę swoich możliwości może przyczynić się do wcielenia go w życie. I właśnie temu wyobrażeniu poświeconych jest kilka (kilkanaście) następnych stron. 2. Cel opracowania i motywacje Celem opracowania jest przedstawienie wstępnej koncepcji przekształcenia kompleksu leśnego położonego pomiędzy miejscowościami Zielona Góra – Wilkanowo- Świdnica - Ochla w Park Leśny. Wspomniany kompleks leśny obejmuje część Wału Zielonogórskiego łącznie z Wzgórzami Piastowskimi i w niniejszym opracowaniu jest nazywany Lasem Piastowskim (LP). Park Leśny w obrębie niniejszego opracowania jest rozumiany jako - uprawa lasu z elementami parku miejskiego (wytyczone i utwardzone alejki spacerowe, rowerowe, dla biegaczy, kijkarzy, miejsca odpoczynku - ławki i śmietnik, stawy, trwałe drogowskazy...). Stosunek powierzchni zajmowanej przez elementy parkowe do powierzchni uprawy < 1/1000. Las Piastowski w rozumieniu niniejszego opracowania wymaga większego otwarcia na potencjalnych eksploratorów. Wprowadzenie nawet niewielu elementów parku miejskiego może być także formą zaproszenia do obszerniejszej eksploracji. Będzie to zarazem okazja aby skończyć z anonimowością tego kompleksu leśnego poprzez wprowadzenie lokalnego nazewnictwa związanego z funkcjami poszczególnych dróg, z charakterystycznymi elementami przyrody lub rzeźby terenu. W pewnym sensie LP to nasze podręczne Góry Izerskie czy też podręczny Masyw Śnieżnika i z tych krain możemy czerpać wzorce zagospodarowania. Motywacje :  ochrona integralności unikalnego w skali całego kraju kompleksu leśnego LP,  poprawa warunków do aktywnego wypoczynku mieszkańców Zielonej Góry, Wilkanowa, Ochli i Świdnicy,  upamiętnienie charakteru tradycyjnego krajobrazu województwa lubuskiego a szczególnie piękna starych dróg łączących miejscowości obsadzonych rzędami drzew,  upamiętnienie bezpowrotnie zniszczonego w okresie powojennym charakteru miasta Zielona Góra, którego jednym z najważniejszych cech była wszechobecna zieleń występująca także w postaci alei drzew sadzonych wzdłuż głównych ulic - fragment koncepcji miasta - ogrodu z 1925 r.  pogodzenie form prowadzenia gospodarki leśnej z potrzebami aktywnie spędzającymi czas w obrębie LP mieszkańców Zielonej Góry i okolic. 4 3. Potencjał rekreacyjno - sportowy Las Piastowski to w jedyny niepoprzecinany jeszcze ulicami i drogami obszar leśny o powierzchni ok 15 km2 , znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie zurbanizowanej części Zielonej Góry. Poprzez swoją bardzo ciekawą rzeźbę oraz zalesienie Las Piastowski jest niezwykle cennym obszarem rekreacyjnym nie tylko dla mieszkańców pobliskich wielkich osiedli, ale ze względu na duże parkingi znajdujące się przed Amfiteatrem, przy zalewie w Ochli przy skansenie, również i dla tych z dalszych okolic. Na obrzeżach Lasu Piastowskiego znajdują się między innymi – miejskie kąpielisko, skansen, ośrodek rekreacji konnej i winnica. Przez obszar ten wytyczono wiele szlaków turystycznych, a także tras Nordic Walking oraz rowerowych. Na terenie Lasu Piastowskiego odbywa wiele imprez sportowych o zasięgu krajowym. Na co dzień jest to idealne miejsce do spacerów, biegania, Nordic Walking, kolarstwa górskiego, narciarstwa, czy jazdy konnej. Takiej charakterystyki tego terenu niejednokrotnie przeciwnicy budowy obwodnicy przez LP używali w czasie protestów i konsultacji jako argumentu przeciwko podziałowi tego terenu przez planowaną obwodnicę. Ograniczony czas zebrań, emocje, które towarzysza takim wystąpieniom, nie pozwalały na przekrojowe przedstawienie potencjału rekreacyjnego tego obszaru. Tę niedoskonałość naszych protestów uzupełniamy poniższym opisem. Duże imprezy Atrakcyjność WP zauważyli już dawno ludzie aktywnie spędzający czas. Tylko w 2015 roku na terenie WP odbywały się trzy wielkie imprezy rekreacyjno - sportowe. Poniżej zamieszczono krótką charakterystykę tych imprez w porządku chronologicznym. Rajd na Orientację Śnieżne Konwalie rozgrywany 31 stycznia 2015 roku zgromadził na starcie około 300 zawodników z całej Polski. Zawody rozgrywane były głównie na terenie Lasu Piastowskiego choć punkty kontrolne na trasie 50 km wykraczały poza wspomniany kompleks leśny. Na tej trasie część punktów kontrolnych rozmieszczonych wzdłuż Wału Zielonogórskiego znajdowała się aż pod Letnicą. Na rys. 3.1 przedstawiono mapę zawodów dla trasy 50 km. Najliczniej obsadzona trasa zawodów o długości 25 km rozgrywana była wyłącznie na terenie LP. Szczegółowe informacje na temat zawodów można znaleźć na stronie: http://rajdkonwalii.pl/zima/category/2015/. Kolejna z wielkich imprez rozgrywana na terenie LP w 2015 roku to Grand Prix Kaczmarek Electric MTB. W roku 2015 w ramach cyklu rozgrywanych było 7 rund. Jedna z nich została rozegrana 10 maja 2015 roku na terenie LP. Każdy ze startujących pokonał, w zależności od kategorii w której startował, 1 2 lub trzy pętle o długości 23 km (rys. 3.2). W zawodach startowało prawie 700 osób. Ranga zawodów Grand Prix Kaczmarek Electric MTB rośnie - wszystkie wyścigi odbywające się w ramach cyklu Grand Prix Kaczmarek Electric MTB 2016 zostały wpisane do kalendarza imprez PZKol 2016 i spełnią warunki umożliwiające start w nich zawodników posiadających licencję kolarską w kategorii elita. Szczegółowe informacje na temat zawodów można znaleźć na stronie: http://www.mtb.kaczmarekelectric.pl. 5 Rys. 3.1. Trasa zawodów Śnieżne Konwalie - 31 stycznia 2015 Rys. 3.2. Pętla 23 km - Grand Prix Kaczmarek Electric MTB 10 maja 2015 6 Ostatnia z wielkich imprez rozgrywanych na terenie LP to cross Parszywa Dwunastka organizowany przez stowarzyszenie Bractwo Biegaczy z Zielonej Góry. Bieg cieszy sie wielką popularnością wśród amatorów biegaczy z całego zachodniego regionu Polski. W roku 2015 na starcie stanęło ponad 550 zawodniczek i zawodników, a bieg został rozegrany 28 czerwca. Trasa biegu jest niezmieniona od drugiej edycji biegu (rys. 3.3). W roku 2016 bieg stał sie częścią Lubuskiej Ligi Biegowej, która zrzesza 11 najpopularniejszych biegów amatorskich w województwie objętych wspólną klasyfikacją. Szczegółowe informacje na temat zawodów można znaleźć na stronie: http: http://www.crosszg.pl. Rys. 3.3. Trasa biegu Parszywa Dwunastka Wśród innych dużych imprez biegowych, których część tras przebiegała przez Las Piastowski można wymienić: Lubuski Maraton Szlakiem Wina i Miodu oraz Ultramaraton Nowe Granice. Ranking miejsc do biegania portalu biegologia.pl Pod koniec 2014 roku na portalu bieologia.pl zamieszczono listę 10 najlepszych biegowych miejsc w Polsce. Wśród tej dziesiątki także Wzgórza Piastowskie. Zamieszczona lista zwiera krótką charakterystykę miejsc, która podkreśla najbardziej wartościowe walory poszczególnych pozycji. Poniżej zamieszczono pobraną z portalu biegologia.pl listę. Dokładne prześledzenie listy pozwoli zwrócić uwagę na to w jak doborowym towarzystwie znalazły się Wzgórza Piastowskie i z jakiego powodu są tak cenione w Polsce. Wzgórza Piastowskie w obrębie listy utożsamiane są z Lasem Piastowskim (poniższy tekst jest skopiowany z http://biegologia.pl/10-biegowych-miejsc-w-polscektorych-nie-mozesz-pominac/10/). 7 10 najlepszych biegowych miejsc w Polsce, których nie możesz pominąć! Są takie miejsca w Polsce, w których nogi wręcz same rwą się do biegu. Miejsca wyjątkowe, piękne i co najważniejsze – z niezwykłą biegową atmosferą. Jest ich naprawdę wiele, ale postanowiliśmy wybrać 10, które naszym zdaniem są kultowe. Wśród nich są tereny, które z roku na rok cieszą się coraz większą popularnością – biegają tam samotnie biegacze, zbierają się grupy biegowe, a nawet organizowane są tam biegi. Oto 10 najlepszych biegowych miejsc w Polsce! Myślęcinek Największy park miejski w Polsce. Zlokalizowany w północnej części Bydgoszczy, około 5km od centrum. Rzeźba terenu jest urozmaicona, a w samym parku jest mnóstwo ścieżek i szlaków idealnych do biegania zarówno krótkich jak i długich treningów. Bogata szata roślinna oraz piękne widoki to atrybuty tego niezwykłego miejsca, które powinien poznać każdy biegacz! O tym, że jest to miejsce wyjątkowe dla biegaczy świadczy fakt, że były tam już organizowane Mistrzostwa Polski, Europy a nawet Świata w biegach przełajowych. Najlepiej się tam wybrać wiosną lub jesienią – wtedy jest tam najpiękniej. Wzgórza Piastowskie Położone w południowo-zachodniej części Zielonej Góry. To niezwykle urokliwy teren Polski zachodniej. Zróżnicowany teren porośnięty niemal w 100% lasem nie jest łatwy do biegania, ale piękne widoki rekompensują zmęczenie. Przez Wzgórza Piastowskie prowadzi 5 szlaków turystycznych, a najwyższe wzniesienie (Góra Wilkanowska) ma ponad 220m n.p.m. Od 2011 roku odbywa się tam Cross Zielonogórski Parszywa Dwunastka – warto w nim pobiec, bo to doskonała okazja do poznania tego niezwykłego terenu. Półwysep Helski Choć znany jest przede wszystkim jako popularny cel polskich wczasowiczów, to jednak warto wybrać się tam po sezonie i poczuć niesamowity klimat biegania – jesteś tylko Ty, kawałek lasu i morze po Twoich obu stronach. Jeśli jesteś bardziej zaawansowanym biegaczem zorganizuj sobie niezapomnianą biegową wyprawę z Władysławowa na Hel – będzie to trasa długości mniej więcej maratonu, która dostarcza wspaniałych widoków. Można biec plażą od strony morza, chodnikiem od strony zatoki lub szlakiem turystycznym. Rekompensatą za taki długi trening może być pyszna rybka zjedzona na Helu plus oczywiście… zimne piwko. Jeśli jednak nie przepadasz za bieganiem w samotności, weź udział w Maratonie Bałtyckim odbywającym się od kilku lat w ostatni weekend sierpnia, na trasie Jastarnia-Kuźnica-Jastarnia. Park Śląski Nazywany zielonymi płucami Górnego Śląska. Jego obszar jest w całości położny na terenie Chorzowa i zajmuje ponad 600 hektarów co czyni go jednym z największych tego typu parków w Europie. Park jest tak wielki, że biegając po nim można się natknąć na zwierzynę typowo leśną – sarny, lisy czy dziki. Wielu biegaczy upodobało sobie to miejsce, ponieważ można tu wykonać naprawdę długi trening bez konieczności robienia pętelek. W parku organizowane są liczne biegi na różnych dystansach, w tym także maraton! Puszcza Goleniowska Nie każde miasto ma takie szczęście jak Szczecin, w sąsiedztwie, którego rozciąga się malownicza Puszcza Goleniowska. To rozległy kompleks leśny o powierzchni ponad 620km2 skupia coraz większe rzesze biegaczy z Pomorza Zachodniego. Jest tu sporo rezerwatów, rzeki, jeziora oraz szlaki turystyczne, którymi można nie tylko wędrować, ale i biegać. Większość terenu puszczy porastają lasy 8 sosnowe co bardzo dobrze wpływa na świeżość i zapach powietrza. Po całodziennym zwiedzaniu Szczecina warto więc podjechać 10km i przewietrzyć swoje płuca 20km treningiem po tamtejszych lasach lub wziąć udział w Maratonie Puszczy Goleniowskiej. Godną polecenia porą roku – oczywiście jesień! Park Skaryszewski To jeden z największych warszawskich parków. Z lotu ptaka przypomina trochę nowojorski Central Park, ale jest od niego ponad 5 razy mniejszy. Powstał przed ponad 100 laty i obfituje w różnorodne elementy krajobrazu – stawy, piękne drzewa, a nawet wodospad. Tworzy to niesamowity klimat i pozwala wykonać trening na łonie natury, nie wyjeżdżając ze stolicy. Ta warszawska enklawa zieleni cieszy się wielką popularnością wśród biegaczy, zwłaszcza z dzielnicy Praga-Południe. Organizowany jest tu m.in. Parkrun oraz Bieg Wedla, a przed Orlen Marathonem w parku rozgrzewają się setki biegaczy co również tworzy niesamowitą atmosferę. Odwiedzając Warszawę – warto tam zabiec. Park Reagana Jest to nadmorski park w Gdańsku, który obfituje w alejki spacerowe idealnie nadające się do biegania. Teren jest płaski, dzięki czemu jest to wspaniałe miejsce do treningów zwłaszcza dla amatorów choć biegają tam również zawodowcy jak np. Radek Dudycz, którego można tam często spotkać. Sam park wyróżnia się bogatym drzewostanem, znakomitą jakością ścieżek (zarówno gruntowych jak i brukowanych) oraz sportowym klimatem o każdej porze roku. Będąc w Gdańsku, warto zatrzymać się właśnie w pobliżu tego parku, bo to naprawdę jedno z najlepszych miejsc do biegania w Polsce, a tym, którzy na treningach pochłaniają więcej kilometrów polecamy trasę bulwarem nadmorskim przez Sopot do Gdyni i z powrotem – w sumie około 20km. Malta To miejsce znane przez biegaczy z całej Polski. To tam do niedawna zlokalizowany był start i meta poznańskiego maratonu. Jezioro oraz otaczające je tereny zielone tworzą idealne warunki do biegania. Najpopularniejszą trasą jest oczywiście 5,5km okrążenie jeziora, ale biegacze chętnie zapuszczają się również w bardziej odległe części – w stronę Antoninka i Swarzędza. To miejsce jest tak popularne wśród biegaczy, że można ich spotkać praktycznie o każdej porze dnia i nocy. I nie ma się co dziwić, bo to w opinii wielu – najlepsze miejsce do biegania w Polsce. Jeśli więc nie jesteś z Poznania, a będziesz tam kiedyś – koniecznie pobiegaj nad Maltą. To obowiązkowy punkt dla biegacza, jak koziołki dla turysty. Szklarska Poręba To miejsce można śmiało określić mianem polskiej mekki biegaczy. Zjeżdżają się tutaj zawodowcy i amatorzy z całego kraju aby potrenować na dużej wysokości, zwłaszcza bardzo atrakcyjną Drogą pod Reglami ze Szklarskiej Poręby do Przesieki (22km w obie strony). Ci, którzy tam trenują mówią, że panuje tam niespotykana nigdzie indziej biegowa atmosfera, a możliwość napotkania na trasie mknących zawodników z elity powoduje dodatkową motywację. Tutaj jednak nie trzeba opisów – tam trzeba pojechać i dać się ponieść kilometrom! Elbląska Bażantarnia To miejsce absolutnie wyjątkowe i unikalne w skali europejskiej. Zaledwie kilka kilometrów od centrum Elbląga znajduje się teren, który przenosi człowieka w zupełnie inny świat. Świat dzikiej przyrody, górskich wręcz potoków, głębokich wąwozów i niesamowitych bukowych lasów. Kiedyś bywali tam głównie spacerowicze i turyści – dzisiaj jest to miejsce coraz bardziej popularne wśród miejscowych biegaczy. Zwłaszcza w weekendy biegają tam nawet kilkunastoosobowe grupy. Najpopularniejszą trasą jest fragment szlaku od Parkingu do Mostu Elewów wzdłuż malowniczo 9 wijącej się rzeczki Kumieli. Uwaga – teren jest bardzo trudny do biegania, a niektóre wzgórza mają takie nachylenie, że trzeba przechodzić do marszu. W Bażantarni organizowany jest mało znany, ale unikalny bieg – jeden z najtrudniejszych półmaratonów w Polsce – Półmaraton Bażant. Dalsze szczegóły na stronie: http://biegologia.pl/10-biegowych-miejsc-w-polsce-ktorych-nie-mozeszpominac/10/ Trasy PTTK i Nordic Walking Duże imprezy stwarzają okazję do rywalizacji wśród pasjonatów określonych dyscyplin natomiast na co dzień Las Piastowski przemierzają setki kolarzy górskich, biegaczy, kijkarzy, spacerowiczów, turystów, biegaczy na orientację i koniarzy. Zimą jeżeli są tylko odpowiednie warunki śniegowe w LP można spotkać osoby uprawniające narciarstwo biegowe. Indywidualnie bądź w zorganizowanej grupie wszystkie te osoby pracują nad swoją kondycją, techniką, walczą ze swoimi słabościami lub po prostu w ten sposób odpoczywają od zawodowych obowiązków dbając zarazem o zdrowie. Stworzono ku temu odpowiednie warunki poprzez wyznaczenie i oznakowanie szeregu szlaków turystycznych, szlaków Nordic Walking, aren do uprawiana biegów na orientacje, szlaków dla koniarzy, ścieżek rowerowych i ścieżek przyrodniczych. Taki system oznakowanych ścieżek i tras w żaden sposób nie ogranicza tras naszych wycieczek. Bogata drożnia i rzeźba Lasu Piastowskiego umożliwia wręcz nieograniczone układanie własnych ulubionych pętli i tras. Wiele osób posiada swoje własne ulubione trasy biegowe czy też spacerowe, które bez oglądania domostw, bez przekraczania wyasfaltowanych jezdni pozwalają spędzić w lesie około 2 - 3 godzin. Przez Las Piastowski przechodzą następujące szlaki PTTK (rys. 3.4):  Szlak "Od Bobru do Odry" Kolor czarny -Podgórzyce - Bogaczów - Góra Grabowiec - Drzonów (Muzeum Wojskowe) - Buchałów - Góra Wilkanowska - dydaktyczna ścieżka leśna - "stara cegielnia" - Zielona Góra - Zagórze - Płoty – Czerwieńsk,  Szlak wojewódzki (odcinek w pobliżu Zielonej Góry): Kolor czerwony Świdnica (Muzeum Archeologiczne) - Góra Wilkanowska - Zielona Góra - Stary Kisielin - Droszków - Zabór - spalony dąb Napoleona - Milsko n. Odrą,  "Mała Pętla Zielonogórska": Kolor zielony Zielona Góra - Raculka - Drzonków (Wojewódzki Ośrodek Sportu i Rekreacji) - Jędrzychów - Ochla (Muzeum Etnograficzne - Skansen) - Góra Wilkanowska - Zielona Góra,  "Szlak rezerwatów przyrody": Kolor niebieski Zielona Góra - Góra Wilkanowska - Ochla - Rezerwat Zimna Woda - Zatonie - Niedoradz - Rezerwat Bażantaria - Otyń - Rezerwat Bukowa Góra - Dąbrowa - Milsko - jezioro Liwno - Zabór - las Przytocki - Stary Kisielin - Zielona Góra,  Szlak spacerowy Kolor żółty Zielona Góra (Amfiteatr) - Staw na potoku Pustelnik - Góra Wilkanowska. Szlak ma zaledwie 4 km i obfituje w zróżnicowane krajobrazy. Jest to również nowe, alternatywne wejście na Górę Wilkanowską. 10 Rys. 3.4. Przebieg szlaków PTTK i Nordic Walking na terenie LP Sieć ścieżek Nordic Walking wyznaczona na ternie Lasu Piastowskiego składa się z 8 tras. Na rysunku 3.4 zaznaczono tylko 3 z nich - te najdłuższe. Pełny wykaz szlaków Nordic Walking zamieszczono poniżej. Przez Las Piastowski przechodzą następujące szlaki Nordic Walking (rys. 3.4):  Nazwa szlaku: WIELKA PIASTA; Kolor szlaku: CZARNY Długość szlaku: 16 KM Trasa szlaku: AMFITEATR – AMFITEATR  Nazwa szlaku: ETNO I ARCHEO; Kolor szlaku: NIEBIESKI Długość szlaku: 7 KM (14) Trasa szlaku: OCHLA – ŚWIDNICA  Nazwa szlaku: OŚMIU TYSIĘCY ZABYTKÓW; Kolor szlaku: ŻÓŁTY Długość szlaku: 4 KM (8) Trasa szlaku: ZALEW NAD OCHLĄ – SKANSEN  Nazwa szlaku: JAGODOWYCH WZGÓRZ; Kolor szlaku: ZIELONY Długość szlaku: 8 KM Trasa szlaku: Amfiteatr – Jagodowe Wzgórze  Nazwa szlaku: MAŁA PIASTA; Kolor szlaku: NIEBIESKI Długość szlaku: 2,5 KM (5) Trasa szlaku: Zalew nad Ochlą – Amfiteatr 11  Nazwa szlaku: SZYBKI BISMARCK; Kolor szlaku: CZERWONY Długość szlaku: 7,5 KM Trasa szlaku: Zalew nad Ochlą – Wieża Bismarcka  Nazwa szlaku: SZLAK WILHELMA GAYL'A; Kolor szlaku: ŻÓŁTY Długość szlaku: 2,5 KM Trasa szlaku: Z Amfiteatru wokół Góry Tatrzańskiej  Nazwa szlaku: SZLAK DO ŹRÓDEŁKA; Kolor szlaku: ZIELONY Długość szlaku: 2 KM (4) Trasa szlaku: OGRÓD BOTANICZNY – ŹRÓDEŁKO Osoby uprawiające Nordic Walking to szczególnie liczna grupa osób korzystających z Lasu Piastowskiego. W każdą sobotę zorganizowana grupa licząca kilkadziesiąt osób przemierza Las Piastowski. Bardzo często można się natknąć na małe grupy lub pojedyncze osoby wędrujące z kijkami. Ścieżki Nordic Walking wytyczone na terenie Lasu Piastowskiego stanowią część oferty funkcjonującej pod nazwą „Wał Zielonogórski – kraina Nordic Walking". W ramach tego projektu wokół Zielonej Góry wytyczono w sumie 26 szlaków Nordic Walking o łącznej długości 350 km. W roku 2009 na terenie Lasu Piastowskiego odbywały się mistrzostwa Polski w Nordic Walkingu. Zielony Punkt Kontrolny Ze względu na to, że Las Piastowski ma bardzo ciekawą rzeźbę został zauważony i doceniony przez biegaczy na orientację. Jest z tym związana inicjatywa Stowarzyszenia Śnieżne Konwalie sfinansowana przez Nadleśnictwo Zielona Góra, w efekcie której powstała możliwość skorzystania z nowej formy rekreacji zwanej Zielony Punkt Kontrolny (ZPK). Zielony Punkt Kontrolny to nowa koncepcja udostępniania lasu realizowana przez ALP. Koncepcja ta polega na umieszczeniu na ciekawych terenach leśnych stałych punktów kontrolnych i odnajdywaniu ich przez uczestników przy pomocy udostępnionej mapy. W przypadku Lasu Piastowskiego na terenie 8 km2 umieszczone zostały stałe punkty kontrolne (drewniane słupki wraz z oznaczeniem rys. 3.5), a każdy punkt ma swój numer i wyposażony jest w perforator, który potwierdzi odnalezienie punktu na mapie lub na karcie zawodnika. Rys. 3.5. Przykładowy punk kontrolny Projekt pozwala na zdobycie nowych umiejętności - posługiwania się mapą i orientację w terenie, a jednocześnie umożliwia poznanie ciekawych zakątków leśnych i obserwację przyrody. 12 Do dyspozycji biegaczy są dwa warianty trudności trasy, co pozwala na korzystanie z tej formy aktywności zarówno zaawansowanym biegaczom jak i amatorom - trasę można również przejść powoli, podczas spaceru z rodziną. Rys. 3.6. Fragment mapy ZPK obejmującej okolice siedziby Nadleśnictwa Zielona Góra Aby skorzystać z Zielonego Punktu Kontrolnego trzeba pobrać plik - mapę w formacie pdf. do wydruku na kolorowej drukarce, udać się wybrany początek trasy i ruszać w drogę. Na rysunku 3.6 przedstawiono fragment mapy obejmujący najbliższe okolice siedziby Nadleśnictwa Zielona Góra. Teren objęty mapami Zielonego Punktu Kontrolnego rozciąga się aż pod skansen. Szczegółowe informacje na temat ZPK można znaleźć na stronie: http://www.zielonagora.zielonagora.lasy.gov.pl. Trasy rowerowe Z całej grupy osób korzystających z Lasu Piastowskiego to kolarze górscy z najwyższą prędkością przemierzają jego teren. Ich też najczęściej można spotkać jak walczą na stromych podjazdach, szukają trudności na technicznych zjazdach, czy też urozmaicają swoje pętle rzadko uczęszczanymi ścieżkami. Las Piastowski przecina szereg łatwych tras rowerowych, ale one raczej są używane przez turystów kolarzy. Ich przebieg pokrywa się często z przebiegiem szlaków PTTK czy też tras Nordic Walking. W najbliższych latach sieć turystycznych szlaków rowerowych zostanie wzbogacona o rowerowy szlak Zasieki - Zielona Góra. Szlak ten na odcinku Świdnica - Zielona Góra będzie przebiegał przez Las Piastowski. Część informacji na temat przebiegu ścieżek rowerowych można znaleźć na stronie http://www.rowerowa.zgora.pl. Wśród rowerzystów korzystających z Lasu Piastowskiego warto wymienić także kolarzy przełajowców. Jednak ta grupa sportowców swoje treningi i zawody najczęściej ogranicza do terenu położonego w pobliżu amfiteatru czyli Wzgórz Piastowskich. 13 4 Zagospodarowanie Parku Leśnego Na zagospodarowanie kompleksu leśnego LP można spojrzeć w dwojaki sposób. Możemy się skupić na obiektach, które są ulokowane na jego obrzeżach. Możemy także spojrzeć na jego wnętrze. Obiekty ulokowane na obrzeżach LP to dobrze znany kompleks przeznaczony dla sportów zimowych położony na stokach Góry Tatrzańska, Ogród Botaniczny, zalew i skansen. Część z tych obiektów będzie w najbliższym czasie rozbudowywana bądź poddana rewitalizacji. Każdy z tych obiektów posiada swoją specyfikę i podczas prac koncepcyjnych związanych z rozbudową bądź rewitalizacją wymaga oddzielnego podejścia. Dobrym uzupełnieniem obiektów zlokalizowanych na obrzeżach LP byłby całoroczny tor do narciarstwa biegowego i nartorolek. Przedstawiona w niniejszym opracowaniu koncepcja zagospodarowania LP dotyczy jego wnętrza. Koncepcja przewiduje wytyczenie na terenie LP i odpowiednie przygotowanie zamkniętej pętli spacerowo – rowerowo – biegowej przebiegającej w pobliżu lub z odgałęzieniami do ciekawych krajoznawczo miejsc i stanowisk zwanej np. Ringiem Piastowskim (RP) lub Wielką Turbina Piastowską (WTP), lub Wielką Pętlą Piastowską (WPP). Koncepcja przewiduje także miejsca wczepienia się w RP. Zakłada się, że RP będzie uzupełnieniem dla zlokalizowanych na obrzeżach LP ciekawych miejsc takich jak: Park Piastowski, Góra Tatrzańska, Ogród Botaniczny, zalew, skansen, Powierzchniowy Pomnik Przyrody „Leśne Źródlisko" czy też położonej w środku LP Wieży Bismarcka. RP powinien także uporządkować sieć szlaków turystycznych, tras Nordic Walking, tras rowerowych przebiegających przez ten kompleks leśny. Założenia odnośnie pętli:  długość pętli RP od 14 do 16 km,  przebieg pętli RP pokrywający się z istniejącymi drogami leśnymi, których przebudowa (wzmocnienie nawierzchni) nie będzie wymagała wycinania dodatkowych drzew,  nawierzchnia RP dostosowana do potrzeb prowadzenia gospodarki leśnej charakterystyczna dla dróg gospodarczych (odporna na zarastanie oraz taka aby nie uszkadzały jej pracujące w lesie maszyny do pozyskiwania drewna tworząc w nich koleiny),  zakłada się zasadzenie wzdłuż poszczególnych fragmentów RP drzew alejowych z gatunków charakterystycznych dla starych dróg łączących wsie w naszym regionie oraz dawnych alei zielonogórskich, co przyczyni się między innymi do likwidacji lokalnych miejsc ogołoconego krajobrazu powstającego po wycince lasu z obu stron uczęszczanych dróg,  umieszczenie na poszczególnych rozwidleniach trwałych oznaczeń z nazwami poszczególnych dróg, rozwidleń oraz odległościami poszczególnych odcinków,  wyznaczenie i zagospodarowanie miejsc odpoczynku w postaci wiat oraz ławek,  wyznaczenie miejsc do budowy prostych podestów widokowych na dominujących wzgórzach,  budowa stawu śródleśnego na potoku Młynianka. 14 Na rysunku 4.1 przedstawiono proponowany przebieg pętli RP (czerwona przerywana linia). Pętlę podzielono na 11 zasadniczych odcinków, których początki umieszczono w miejscach głównych skrzyżowań oraz rozwidleń dróg leśnych i nazwano w obrębie niniejszego opracowania punktami dostępowymi. Na rysunku zaznaczono także proponowane miejsca pod budowę małych podestów widokowych, stawu leśnego oraz miejsc odpoczynku. Kolorem czerwonym (linia ciągła) zaznaczono najważniejsze punkty wczepienia sie w pętle (Amfiteatr -1, Rybno - 2, Wilkanowo -3, postój przy początku obwodnicy Wilkanowa - 5, Świdnica - 6, Ochla Skansen - 8, Ochla Zalew - 10). W przebiegu pętli wyróżnić można dwa zasadnicze odcinki. Pierwszy północno - zachodni przebiegający przez wyżej położone partie Wału Zielonogórskiego (od 1 do 6) oraz południowo - wschodni przebiegający przez niej położone tereny, na których można znaleźć więcej strumyków i podmokłego terenu (od 6 do 10). W tabeli 4.1 podano długości poszczególnych odcinków oraz sumaryczną długość RP bez odgałęzień (wersja 1 - bezpośrednio na Wieżę Bismarcka i z pominięciem skansenu), oraz z odgałęzieniami na przysiółek Rybno oraz na skansen - wersja 2. W zależności od wariantu długość RP wynosi 12890 m dla wariantu bez odgałęzień oraz 16850 m dla wariantu z odgałęzieniami. 1 2 3 4 5 6 10 7 8 9 Ring Piastowski Rys. 4.1. Proponowany przebieg pętli Ring Piastowski Na rysunkach od 4.2 do 4.7 przedstawiono bardziej szczegółowy przebieg poszczególnych odcinków wraz z zaznaczonym przebiegiem szlaków turystycznych i tras Nordic Walking. Przebieg pętli PR zaznaczono kolorem czerwonym, natomiast kolorem pomarańczowym zaznaczono przebieg czerwonego szlaku turystycznego PTTK. Na szczegółowych rysunkach nie uwzględniono propozycji 15 budowy małych podestów widokowych zlokalizowanych na wzniesieniach nad rozwidleniem dróg (początek obwodnicy Wilkanowa) oraz na skraju lasu w pobliżu Świdnicy. Pierwszy punk widokowy ma umożliwić otwarcie panoramy na Pradolinę Odry, drugi z nich ma otworzyć panoramę na obniżenie Śląskiej Ochli. Tab. 4.1. Długości poszczególnych odcinków oraz sumaryczna długość RP Odcinek Proponowana nazwa RP bez odgałęzień RP z odgał. Nr rysunku od 1 do 2 Rybno (od nieb. szl.) 1280 m Rys. 4.2 od 1 do 4 Trakt Głównego Grzbietu 2200 m Rys. 4.2 od 2 do 3 Rybno 2350 m Rys. 4.2 od 3 do 4 Trakt Głównego Grzbietu 910 m Rys. 4.2 od 4 do 5 Trakt Głównego Grzbietu 2030 m 2030 m Rys. 4.3 od 5 do 6 Świdnica 2280 m 2280 m Rys. 4.4 od 6 do 7 Młynianka 1140 m 1140 m Rys 4.5 od 7 do 8 Skansen 2380 m Rys. 4.6 od 7 do 9 Świerkowy Trakt (tylko skrót) 2820 m Rys. 4.6 od 8 do 9 Skansen 2060 m Rys. 4.6 od 9 do 10 Do Wrzosowego Młyna 1260 m 1260 m Rys 4.7 od 10 do 1 Pustelnik 1160 m 1160 m Rys 4.7 Razem 12890 m 16850 m Pierwszy punkt dostępowy do RP (rys. 4.2) położony jest na rozwidleniu leśnych dróg w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca, w którym zaczyna się potok Pustelnik. Jest on osiągalny od strony Amfiteatru z wykorzystaniem czarnego szlaku Nordic Walking lub niebieskiego szlaku PTTK. Od strony Ogrodu Botanicznego jest on osiągalny za pomocą czerwonego szlaku PTTK. Drugi punkt dostępowy do RP położony jest na skrzyżowaniu nowej drogi ppoż. zaczynającej się w pobliżu przysiółka Rybno z leśna drogą prowadzącej z Zielonej Góry (ul Zachodnia) do Wilkanowa (ogródki działkowe). Na tym skrzyżowaniu umieszczony jest kamień upamiętniający sadzenie lasu przez mieszkańców Zielonej Góry z okazji 70 rocznicy Lasów Państwowych. Trzeci punk dostępowy do RP położony jest na rozwidleniu szutrowej drogi prowadzącej z Wilkanowa na Wieżę Bismarcka. Czwarty punkt dostępowy położony jest na skrzyżowaniu drogi gruntowej Wilkanowo - Ochla z leśną drogą w miejscu, w którym droga gruntowa przecina najwyższe partie Wału Zielonogórskiego. Ten punkt dostępowy jest osiągalny od strony Wilkanowa z wykorzystaniem czerwonego szlaku PTTK. Długość odcinka 1-2 wynosi 1280 m. Długość odcinka 2-3 wynosi 2350 m. Długość odcinka 3-4 wynosi 910 m. Bezpośrednie połączenie pk. 1-4 przez Górę Wilkanowską wynosi 2200 m. 16 1 2 3 4 Rys. 4.2. Przebieg pętli Ring Piastowski odcinek 1 - 4 Odcinek 1-2 RP przebiega wzdłuż drogi ppoż. i częściowo pokrywa się z przebiegiem niebieskiego i czarnego szlaku PTTK. W jego pobliżu bez problemu znajdziemy pozostałości po kopalniach węgla brunatnego np. w postaci zapadlisk. Znajdziemy także dorodny las liściasty oraz piękne okazy buka purpurowego. Odcinek 2-3 RP przebiega leśnymi drogami, które okrążają Jagodowe Wzgórze i częściowo pokrywa się z przebiegiem zielonego szlaku PTTK. Także przemieszczając się tym odcinkiem RP, szczególnie korzystając z odgałęzienia czarnym szlakiem PTTK do Rybna, znajdziemy bardzo ciekawe pozostałości po kopalniach węgla brunatnego. Odcinek 3-4 początkowo przebiega drogą szutrową biegnącą z Wilkanowa do Wieży Bismarcka a następnie drogą biegnącą głównym grzbietem Wału Zielonogórskiego. Bezpośrednie połączenie pk. 1-4 biegnie początkowo wspomnianą drogą ppoż. następnie wzdłuż niebieskiego szlaku PTTK do wygodnej drogi na główny grzbiet Wału Zielonogórskiego i następnie drogami wzdłuż czerwonego szlaku PTTK przez najwyższe wzniesienie Wału Zielonogórskiego, na którym jest posadowiona Wieża Bismarcka. W tym właśnie miejscu planuje sie budowę podestu widokowego ponieważ Wieża Bismarcka pełni funkcje wieży obserwacyjnej i nie będzie udostępniona do zwiedzani. Także w otoczeniu Wieży Bismarcka znajduje sie szereg głębokich jarów, do których łatwo sie dostać korzystając np. z zielonego szlaku PTTK. Piaty punkt dostępowy (rys. 4.3) jest położony w miejscu przecięcia drogi ppoż. (dawna droga Ochla - Słone) z leśną drogą prowadzącej z Wilkanowa do Świdnicy. Jest on w prosty sposób osiągalny z parkingu leśnego położonego w miejscu, w którym rozpoczyna sie obwodnica Wilkanowa z wykorzystaniem czarnego szlaku PTTK. Długość odcinka 4-5 wynosi 2030 m. Odcinek 4-5 RP przebiega leśnymi drogami i częściowo pokrywa się z przebiegiem czarnego szlaku PPTK. Biegnie grzbietem Wału Zielonogórskiego i na jednym z wzgórz planuje sie budowę małego podestu widokowego oraz miejsca odpoczynku. W dalszej części odcinek ten przebiega przez podłużny jar wcinający sie w kierujące sie na zachód lokalne grzbiety poszczególnych wzniesień. Także ten odcinek RP przebiega w pobliżu głębokich jarów, nad lokalnymi dolinami i jest obfity w miejsca widokowe szczególnie na południową stronę. 17 4 5 Rys. 4.3. Przebieg pętli Ring Piastowski odcinek 4 - 5 5 6 Rys. 4.4. Przebieg pętli Ring Piastowski odcinek 5 - 6 18 Szósty punkt dostępowy (rys. 4.4) jest położony w miejscu przecięcia drogi ppoż. (dawna droga Świdnica - Ochla) z leśną drogą prowadzącej z Ochli do Świdnicy. Jest on w prosty sposób osiągalny z Świdnicy z wykorzystaniem wspomnianej drogi ppoż. lub z wykorzystanie czerwonego szlaku PTTK. Długość odcinka 5-6 wynosi 2280 m. Odcinek 5-6 RP przebiega leśnymi drogami i tylko w końcowej części pokrywa się z przebiegiem czerwonego szlaku PTTK. Przy jednym z rozwidleń w pobliżu zapadlisk prawdopodobnie powstałych w efekcie prowadzenia prac górniczych planuje się budowę miejsca odpoczynku. Ten odcinek RP przebiega w dużej części przez las mieszany. Bez problemu na jego drodze spotkamy dorodne zagajniki dębowe świerkowe czy też brzozowe. Ten odcinek RP przebiega także w pobliżu śródleśnej łąki, na brzegach której znajdują się interesujące zarośla. 6 7 Rys. 4.5. Przebieg pętli Ring Piastowski odcinek 6 - 7 Siódmy punkt dostępowy (rys. 4.5) jest położony w miejscu przecięcia drogi ppoż. (dawna droga Ochla - Słone) z leśną drogą prowadzącej z Wilkanowa do Świdnicy w pobliżu miejsca, w którym zaczyna się leśny potok Młynianka. Jest on w prosty sposób osiągalny z wykorzystaniem wspomnianej drogi ppoż. od strony Ochli. Długość odcinka 6-7 wynosi 1140 m. Odcinek 6-7 RP przebiega leśnymi drogami wykorzystywanymi jako niebieska trasa Nordic Walking. Na tym odcinku planuje się budowę krótkiego odgałęzienia do starej grobli na potoku Młynianka. W tym miejscu planuje sie budowę stawu śródleśnego oraz miejsca odpoczynku. W pobliżu przebiegu tego odcinka znajdują się mokradła i źródliska, które zasilają strumyk Młynianka. W pobliżu potoku Młynianka znajdują się całe połacie lasu obfite w dorodnego świerka oraz śródleśna łąka. Punkt dostępowy ósmy (rys. 4.6) jest położony przy Powierzchniowym Pomniku Przyrody „Leśne Źródlisko", który znajduje sie w pobliżu skansenu. Jest on w prosty sposób osiągalny z wykorzystaniem np. zielonego szlaku PTTK od strony parkingu przy skansenie. Dziewiąty punkt dostępowy (rys. 4.6) położony jest na skrzyżowaniu drogi gruntowej Wilkanowo - Ochla z leśną drogą prowadzącej z Świdnicy (droga ppoż.) do Wrzosowego młyna i dalej do ulicy Botanicznej w Zielonej Górze. Ten punkt dostępowy jest osiągalny od strony Ochli w wykorzystaniem np. niebieskiego szlaku PTTK. Długość odcinka 7-8 wynosi 2380 m natomiast długość odcinka 8-9 wynosi 2060 m. Bezpośrednie połączenie pk. 7-9 wynosi 2820 m. 19 7 8 9 Rys. 4.6. Przebieg pętli Ring Piastowski odcinek 7 - 9 Odcinek 7-8 RP przebiega leśną drogą wykorzystywana jako czarna trasa Nordic Walking. Początkowo przebiega on przez świerkowe zagajniki i wygląda bardzo tajemniczo. Odcinek 8-9 RP przebiega leśnymi drogami wykorzystywanymi jako żółta oraz czarna trasa Nordic Walking. W tych miejscach, w których przebieg RP zbliża sie do strumyka Galina pojawiają się zagajniki dorodnego świerka. Przy bezpośrednim połączeniu pk. 7-9 w pobliżu ciekawych źródlisk porośniętych dorodnymi świerkami planuje sie ulokować miejsce odpoczynku. 9 10 1 Rys. 4.7. Przebieg pętli Ring Piastowski odcinek 9 - 1 Dziesiąty punkt (rys. 4.7) dostępowy znajduje sie na skrzyżowaniu leśnych dróg w pobliżu ruin Wrzosowego Młyna i Stawu przy Wrzosowym Młynie. Jest on w prosty sposób osiągalny od strony parkingu umieszczonego przy zalewie z częściowym wykorzystaniem tras Nordic Walking. Długość odcinka 9-10 wynosi 1260 m natomiast długość odcinka 10-1 wynosi 1160 m. Na odcinku 9-10 RP 20 przebiega leśną lekko pofałdowana drogą, natomiast odcinek 10-1 przebiega leśną droga wzdłuż strumyka Pustelnik. W pobliżu pk. 10 w dolince przy ruinach Wrzosowego Młyna planuje sie ulokować miejsce odpoczynku. Wzdłuż strumyka Pustelnik można spotkać szereg interesujących stanowisk drzew iglastych i liściastych oraz ruiny kolejnego młyna położonego w pobliżu tzw. Źródełka. 5 Podsumowanie Przedstawioną wstępną koncepcję zagospodarowania LP polegającą na wytyczeniu i obsadzeniu alejowymi drzewami Ringu Piastowskiego można traktować jako punkt wyjścia do dyskusji nad zagospodarowaniem LP. Dyskusja taka powinna się odbyć wśród osób najczęściej z terenu LP korzystających czyli w środowisku biegaczy, rowerzystów, kijkarzy, turystów pieszych, mieszkańców Zielonej Góry, Ochli, Wilkanowa oraz Świdnicy. Rys. 5.1. Panorama starej Zielonej Góry Jeżeli przedzielimy LP drogą teren ten bezpowrotnie starci swój charakter tak jak swój charakter zielonego miasta straciła Zielona Góra. W pewnym sensie wytyczenie na terenie LP zamkniętego ciągu spacerowego i zasadzenie wzdłuż niego szpaleru alejowych drzew było by nawiązaniem do wizji mieszkańców dawnej Zielonej Góry. Na rysunku nr 5.1 zamieszczono starą panoramę Zielonej Góry. Zaznaczono na niej siedem dominujących nad miastem i okolicą wzgórz, które miała łączyć obsadzona drzewami promenada spacerowa. Starania władz miasta powinny być skierowane na to aby utrzymać rekreacyjno-sportowy charakter tego kompleksu leśnego, dążąc do jego wzbogacenia poprzez przemyślane stymulowanie rozwoju nowych, popularnych w kraju i na świecie, przestrzennych form aktywności jednocześnie nie niszcząc walorów przyrodniczych tego terenu.

--

Adam Fularz

Wydawnictwo Merkuriusz Polski
"Wieczorna.pl" sp. z o.o.
T +48604443623

F +442035142037
Dolina Zielona 24a, PL 65-154 Zielona Góra

AGENCJA PRASOWA MERKURIUSZ POLSKI- Wieści i treści od 3 stycznia 1661

TEKSTY

Każdego dnia Agencja Merkuriusz udostępnia kilka materiałów prasowych ze wszystkich regionów Polski. Dotyczą one najważniejszych wydarzeń w skali kraju, różnych dziedzin życia. Stanowi źródło informacji dla redakcji prasowych.

ZDJĘCIA

Na zamówienie abonenta udostępniamy serwis fotograficzny. Korzystają z niego serwisy internetowe i redakcje prasowe.

WIDEO

Na zamówienie abonenta udostępniamy serwis video. Korzystają z niego stacje telewizyjne.